یکشنبه ۱۵ شهریور ۱۳۸۸ - ۰۹:۳۴
۰ نفر

همشهری آنلاین: جیمز کوک مشهورترین دریانورد قرن هجدهم میلادی است. او با حل معمای "قاره‌ جنوبی" نقشه‌ کره‌ زمین را کامل کرد. «خانه‌ نمایشگاه» شهر بن زندگی این ماجراجو و اکتشافات بی‌نظیر او را به نمایش گذاشته است.

یکی از بومیان قبیله‌ مائوری در زلاند نو به ‌نام پاروهی سیمپسون(Parouhi Simpson) در مراسم افتتاح نمایشگاه "جیمز کوک و سفرهای اکتشافی به دنیای ناشناخته" در۲۷ اوت حضور داشت.

بازدیدکنندگان "خانه‌ نمایشگاه" در شهر بن در بدو ورود، پاروهی سیمپسون را در حال دمیدن در صدفی بزرگ مشاهده کردند. سیمپسون، به گفته‌ خود، از این طریق روح اشیاء به نمایش گذاشته‌شده را زنده کرد و به آنان جان تازه‌ای بخشید.

جیمز کوک (James Cook) و همراهان او این اشیاء را از سفرهای اکتشافی‌ای که بین سالهای ۱۷۸۰ – ۱۷۶۸ میلادی به زلاند نو، استرالیا، تاهیتی و دیگر جزایر اقیانوس آرام داشتند، با خود آوردند. بسیاری از نمونه‌های به‌نمایش گذاشته‌شده، مانند مجسمه‌های چوبی، ماسک، اشیاء تزئینی و وسائل زندگی روزمره، در نوع خود بی‌نظیر هستند، زیرا امروزه نمونه‌های مشابه آن در این جزایر دیگر وجود ندارد.

پراکندگی "مجموعه‌ کوک" در موزه‌های اروپا

اشیاء جمع‌آوری شده در سفر‌های اکتشافی جیمز کوک، پس از بازگشت او به اروپا در آخر قرن هجدهم میلادی، میان موزه‌های مختلف و مجموعه‌های مردم‌شناسی دانشگاه‌های آکسفورد، کمبریج، گوتینگن، وین و برن پخش شد. 

"خانه‌ نمایشگاه" شهر بن پس از ۲۳۰ سال برای نخستین بار ۵۵۰ قطعه از مهم‌ترین و جذاب‌ترین نمونه‌های "مجموعه‌ کوک" را در یک نمایشگاه عرضه ‌می‌کند. این نمایشگاه از سوئی آشنائی اروپای عصر روشنگری با دنیای ناشناخته‌ اقیانوس آرام را به نمایش می‌گذارد و از سوئی دیگر محیط طبیعی و زندگی روزمره‌ بومیان در دوران کشف جزایر این منطقه و فرهنگ بی‌نظیر آنان پیش از دگرگونی ریشه‌ای به‌دنبال تهاجم اروپائیان را نشان می‌دهد.

سفرهای دریائی جیمز کوک و کشف جزایر ناشناخته

جیمز کوک، متولد سال ۱۷۲۸ میلادی در بریتانیا، اولین دریانورد و کاشف اروپائی است که به آب‌های قسمت جنوبی اقیانوس آرام راه پیدا کرد. او از نوجوانی شیفته‌ دریانوردی بود و از سال ۱۷۵۴ میلادی در ناوگان سلطنتی انگلیس خدمت کرد. مهارت کوک در نقشه‌برداری، توجه مقامات نیروی دریائی را جلب کرد. مسئولیت نقشه‌برداری در جنگ‌های "هفت ساله"‌ اروپا بین سالهای ۱۷۶۳ – ۱۷۵۶ میلادی به او واگذار شد. 

سه سفر اکتشافی کاپیتان کوک به قسمت‌هائی از اقیانوس آرام که در آن دوران برای اروپا  ناشناخته بود و کشف تعداد بیشماری از جزایر این منطقه و نقشه‌برداری از آنان شهرتی جهانی برایش به‌همراه داشت و نام او را به عنوان یکی از بزرگ‌ترین کاشفان جهان جاودانه کرد.

به گزارش دویچه‌وله، فرم اجرائی نمایشگاه "جیمز کوک و اکتشافات او" مسیر سفر‌های دریائی کوک را بازسازی کرده‌است و مراحل مختلف سفر‌های او را در جزایر گوناگون به‌شکل زنده و قابل لمس به نمایش گذاشته‌است. بازدیدکنندگان، خود می‌توانند مسیر سفر‌های کوک در اقیانوس آرام را پیگیری کنند و با جزایری که او در این مسیر کشف کرده، آشنا شوند.

 سفر اول: پویش استرالیا و زلاند نو

ماموریت جیمز کوک در سفر اول ‎(بین سالهای ۱۷۷۱- ۱۷۶۸ میلادی) با همراهی دانشمندان و منجمین بریتانیائی  انجام گرفت. این هیئت اکتشافی برای مشاهده و رصد کردن عبور سیاره‌ زهره از جلوی خورشید عازم تاهیتی شد.

در این سفر، کوک با همکاری یکی از بومیان تاهیتی به نام توپایا که با آب‌های این منطقه آشنائی کامل داشت، ساحل شرقی استرالیا و جزیره زلاند نو را نقشه‌برداری کرد. در این سفر چند تن از گیاه‌شناسان و جانورشناسان کوک را همراهی کردند. نقاش این گروه سیدنی پارکینسن (Sydney Parkinsen) طرح‌های بیشماری از حیوانات و گیاهان بومی ترسیم کرد. در این سفر اروپائیان برای اولین بار بود که کانگورو را مشاهده کردند.

 سفر دوم: گذر از مدار جنوبگان و حل معمای "قاره جنوبی"

هدف اصلی دومین سفر جیمز کوک و گروه علمی همراه او (بین سالهای ۱۷۷۵ - ۱۷۷۲ میلادی) کشف قاره‌ جنوبی بود. از دوران آنتیک تا قرن هجدهم میلادی، اروپائیان باور داشتند که قاره‌ بزرگی در نیم‌‌کره‌ جنوبی وجود دارد. به عقیده آنان این خشکی بزرگ با قاره‌های دیگر مرتبط بود و توازن بین دو نیم کره‌ زمین را به وجود می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌آورد.

جیمز کوک در سفر‌های تحقیقی خود ثابت کرد که بر خلاف تصور متداول در آن دوران، "قاره‌ جنوبی" اسطوره‌ای بیش نبوده و چنین قاره‌ای در نیم‌کره‌ جنوبی وجود ندارد. سفرهای او به اقیانوس آرام، شناخت دانشمندان اروپائی از این بخش کره‌ زمین را در آن دوران وسعت بخشید.

آنان اولین پویندگان اروپائی بودند که در این سفر مدار جنوبگان را پشت سر گذاشته و به قطب جنوب نزدیک شدند. جیمز کوک در دومین سفر خود چندین جزیره مانند تونگا و ایستر را کشف و تعداد دیگری را موقعیت‌یابی و نقشه‌برداری کرد. ویلیام هوجز (William Hodges)‌، نقاشی که در سفر دوم جیمز کوک را همراهی کرد، رویاروئی و همنشینی گروه اعزامی با بومیان این منطقه را طراحی و نقاشی کرد. او همچنین مهمترین وقایعی را که در دومین سفر اکتشافی کاپیتان کوک رخ داد، روی پرده‌های عظیم رنگ و روغن نشان داد.

سفر سوم: کشف جزایر هاوایی و جدال با بومیان

مقصد جیمز کوک در سومین سفر اکتشافی‌اش (بین سالهای ۱۷۸۰- ۱۷۷۶ میلادی) عبور از گذرگاه شمال غربی بود. این گذرگاه معبری است که دو اقیانوس اطلس و آرام را به یکدیگر متصل می‌کند. کوک از این سفر از خط استوا عبور کرد، جزایر هاوایی را کشف نمود و به‌عنوان اولین اروپایی بر آن قدم گذاشت.

سرقت قایق‌های ناوگانی کوک و درگیری با بومیان موجب جنگ‌های شدیدی میان ساکنان جزیره و بریتانیائی‌ها شد. در این جنگ‌ها کاپیتان جیمز کوک و چندین نفر از همراهان او در ۱۷ فوریه سال ۱۷۷۹ میلادی کشته شدند. جان وبر (John Webber)، نقاش همراه او در سفر آخر، با دقت کامل و رعایت جزئیات، تصاویر مختلفی از مناظر، زندگی روزمره‌ بومیان، مراسم مذهبی، کشتی‌های بومی و وسائل زندگی آنان ترسیم کرد.

نابودی فرهنگی و دگرگونی محیط زیست بومیان

سفر‌های اکتشافی جیمز کوک و هیئت علمی همراه او از سوئی تاثیر عمیقی بر پیشبرد علم نجوم، جغرافیا، دریانوردی، فلسفه و هنر در اروپای عصر روشنگری داشت. گیاه‌شناسان همراه او موفق به جمع‌آوری و تقسیم‌بندی سیستماتیک گیاهان این منطقه شدند و جانورشناسان با کشف حیوانات مختلف قدم بزرگی در شناخت تاریخ تکامل برداشتند. همچنین این سفر‌ها در پایه‌گذاری رشته‌ "مردم شناسی" در دانشگاه‌های معتبر اروپائی تاثیر مستقیم و فراوانی داشت.

سفر‌های اکتشافی جیمز کوک از سوئی دیگر نابودی محیط طبیعی و فرهنگ بومیان این منطقه را به دنبال داشت. نفوذ سیاسی و اقتصادی قدرت‌های مستعمره اروپا و اعزام نیروهای نظامی و هیئت‌های مذهبی از جانب آنان چهره‌ این دنیای بکر را از ریشه دگرگون کرد.

شاید جیمز کوک هنگامی ‌که گفت، « برای ما غیرممکن است که بدانیم از اکتشافات ما  در آینده چگونه استفاده خواهد شد»، این گمان را داشت که سفر‌های او به این دنیای ناشناخته، می‌تواند نتایج تخریب‌کننده‌ای برای بومیان این منطقه به همراه داشته باشد.

کد خبر 89541

برچسب‌ها

دیدگاه خوانندگان امروز

پر بیننده‌ترین خبر امروز